NPP - Październikowa rewolucja w prawie pracy – co się zmienia od nowego roku?

Mijający miesiąc przyniósł ważne zmiany w prawie pracy. Ustawa podpisana w połowie miesiąca przez Prezydenta, znalazła się już w Dzienniku Ustaw, a nowe przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku. Rozszerzają one katalog okresów zaliczanych do stażu pracy. Zmiany mają istotne znaczenie dla ustalania uprawnień pracowniczych, takich jak wymiar urlopu czy odprawy. 

Staż pracy obecnie. 

Zgodnie z Kodeksem pracy, na ten moment do stażu pracy zaliczane są wszystkie okresy zatrudnienia w ramach umowy o pracę, a także okresy nauki. Staż pracy wpływa na uprawnienia pracowników, np. daje prawo do dodatku stażowego, urlopu wychowawczego, a przede wszystkim dłuższego urlopu wypoczynkowego.  

W obowiązującym stanie prawnym pracownikowi przysługuje 20 dni urlopu wypoczynkowego, jeśli jego staż pracy wynosi mniej niż 10 lat, lub 26 dni – gdy staż ten wynosi co najmniej 10 lat. 

Zmiany od nowego roku.

15 października br. Prezydent podpisał ustawę modyfikującą zasady naliczania stażu pracy. Kilka dni później ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw, co oznacza, że wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku. Przygotowując dokument, Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej miało na celu zrównanie traktowania na rynku pracy różnych form aktywności zawodowej. Po zmianach w Kodeksie pracy, do okresu zatrudnienia wliczane będą też m.in.: 

• okresy służby w formacjach mundurowych, takich jak Policja, ABW, CBA, Straż Graniczna, Służba Ochrony Państwa, Państwowa Straż Pożarna, Służba Więzienna, Straż Graniczna i Wojsko Polskie 
• okresy wykonywania umów-zleceń, 
• okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, 
• okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, 
• czas zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, 
• okres wykonywania umów o świadczenie usług, 
• okres wykonywania umów agencyjnych, 
• czas pracy jako osoba współpracująca, 
• okresy członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, 
• udokumentowane okresy wykonywania pracy zarobkowej za granicą (innej niż zatrudnienie). 

Ciekawe, że pojawił się pomysł, aby do stażu pracy zaliczać także okresy działalności duchowej, pracy nakładczej, pozostawania członkiem rady nadzorczej oraz wspólnikiem w spółce handlowej. Te poprawki nie zostały jednak zaakceptowane. 

Jak potwierdzić okresy do stażu pracy? 

Aby zaliczyć dodatkowe okresy do stażu pracy, czas tej aktywności musi zostać potwierdzony zaświadczeniami z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku pracy za granicą lub zatrudnienia bez zgłoszenia do ZUS, konieczne jest udokumentowanie tych okresów zgodnie z ogólnymi zasadami – np. poprzez umowy, zaświadczenia czy świadectwa pracy. W przypadku pracy za granicą wymagane jest tłumaczenie dokumentów. Na ich złożenie pracownik ma 24 miesiące od daty wejścia ustawy w życie.  

Co zmiana oznacza w praktyce?

Nowelizacja pozwoli tysiącom Polaków na uzyskanie prawa do większej liczby dni urlopu wypoczynkowego. Przykładowo, jeśli ktoś dotychczas pracował tylko na umowie-zleceniu lub prowadził działalność gospodarczą, a dopiero niedawno rozpoczął wykonywanie pracy na umowę o pracę, to jego okres zatrudnienia nie jest wystarczający do uzyskania 26 dni urlopowych w roku kalendarzowym. Natomiast sytuacja zmieni się gdy nowe przepisy wejdą w życie – wówczas poprzedni okres pracy również zostanie wliczony do stażu pracy, od którego zależy m.in. liczba dni przysługującego urlopu.  

Rewolucyjne zmiany w Kodeksie pracy mają wejść w życie w dwóch terminach w zależności od rodzaju pracodawców: w sektorze publicznym od 1 stycznia, a w sektorze prywatnym od 1 maja 2026 r.  

Źródło: Newsletter prawny, Stowarzyszenie SURSUM CORDA